اثرهای تغییر تعرفۀ گمرکی واردات بر قاچاق چوب در جنگل های شمال کشور

دراین تحقیق تأثیر کاهش تعرفۀ گمرکی چوب و فراورده های چوبی بر حفاظت از جنگل های شمال کشور بررسی شده است. در این پژوهش قاچاق چوب به عنوان شاخص حفاظت جنگل و متغیر وابسته در نظر گرفته شد. متغیرهای مستقل متعددی شامل سرانۀ تولید ناخالص داخلی، قیمت نفت، یگان حفاظت، تعرفۀ گمرکی، مقدار و ارزش واردات و صادرات انواع فراورده های چوبی، مقدار و قیمت داخلی چوب آلات در طی سال های 1374 تا 1384 در نظر گرفته شدند. به منظور بررسی دقیق تر، تعرفۀ گمرکی به همراه ارزش و مقدار انواع فراورده های وارداتی به سه گروه چوب آلات خام، واسطه و نهایی تفکیک شدند. در نهایت، با استفاده از روش حداقل مربعات تأثیر همۀ عوامل یادشده بر قاچاق چوب با ارائۀ مدل رگرسیونی بیان شد. مدل حاصل نشان داد که مقدار واردات چوب آلات واسطه و تعرفه گمرکی چوب آلات خام به ترتیب بیشترین تأثیر را بر حجم قاچاق چوب می گذارند. شبیه سازی مدل و برآورد حساسیت قاچاق چوب نشان داد که به طور متوسط به ازای یک درصد تغییر حجم واردات چوب واسطه و تعرفۀ چوب خام، قاچاق چوب به ترتیب 25/0 و 20/0 درصد تغییر می یابد. تأثیرپذیری اندک قاچاق چوب از تعرفۀ چوب خام ممکن است به دلایلی همچون پابرجایی دیگر محدودیت های واردات مانند ممنوعیت ورود گرده بینه با پوست و کاهش همزمان تعرفۀ تمامی فراورده های مرتبط باشد. این بررسی نشان می دهد کاهش چشمگیر قاچاق، تنها با کاهش تعرفه مقدور نیست و به نظر می رسد باید دیگرعوامل بازار مانند مقدار عرضه (شرایط ورود گرده بینه با پوست و ...) تحت کنترل قرار گیرد.